MENU

Roest, wat is dat eigenlijk?

Zondag 19 oktober 2014 om 11:30 door Frank

Roest is misschien wel de grootste nachtmerrie van de oldtimerbezitter. Ok, total loss rijden en diefstal staan misschien nog net even hoger, maar de roestduivel kan enorme schade aanrichten aan je klassieke bolide. Roest is niets meer dan geoxideerd ijzer werd ons altijd verteld bij scheikunde. Dit ijzer gaat een verbinding aan met zuurstof en dan heb je de roestpoppen aan het dansen. Modellen als de Alfa Romeo 33, Ford Fiësta en de Opel Corsa waren berucht om hun roestgevoeligheid. Maar er is wel iets meer te vertellen over dit genadeloze proces. Wat is roest eigenlijk exact en hoe werkt het?

 

roest auto

Foto: Frank Schippers

 

Allereerst hebben we het niet over ijzer, maar over staal dat is opgebouwd uit meerdere metalen. Bij het maken van staal wort er ook schroot gesmolten en vermengd. Dit schroot bestaat uit allerlei metaalresten zoals aluminium en koper uit bijvoorbeeld autowrakken. Deze metalen gedragen zich allemaal anders en bevatten kleine spanningsverschillen ook wel potentiaalverschillen genoemd. Hier wordt het tricky want als een geleidende stof, zoals regenwater, zorgt voor contact tussen de verschillende typen metaalkristallen dan ontstaat er een miniem elektrisch stroompje wat ervoor zorgt dat het minst edele metaal langzaam begint op te lossen.

 

Vocht is overal, ook als je het niet ziet of voelt

Zelfs als een metaal niet nat aanvoelt, is er door de luchtvochtigheid om ons heen altijd een heel dun laagje water op het oppervlak aanwezig. Dit dunne filmpje van water is elektrisch geleidend, helemaal met wat strooizout of ander vuil dat er in rond dwarrelt. We hebben dus onzuiver staal dat uit meerdere metalen bestaat en daarbij een dun filmpje water met verontreinigingen erin. Beiden zorgen voor minieme potentiaalverschillen en daarmee voor kleine elektrische stroompjes. Aan de negatieve kant hebben we het minst edele metaal (vaak ijzer) dat oplost en aan de positieve kant hebben we water dat zich laat splitsen.

 

roest schema

 

De vrijkomende hydroxide-ionen zijn negatief geladen en binden zich vervolgens met de positief geladen ijzerionen tot ijzerhydroxide. Dit wordt voor ons oog zichtbaar als een roodbruine substantie en naar mate het proces vordert, verandert dit in roodbruine schilfers van ijzeroxide die wij als onaangename verrassing tegenkomen op onze geliefde oldtimers. Een bijkomend euvel is dat roest altijd water bevat en dat 1 molecuul water al voldoende is om ervoor te zorgen dat het proces van roesten blijft doorgaan.

 

Een manier om roesten echt een halt toe te roepen is door het metaal onder stroom te zetten. Op deze manier wordt de vorming van ijzerionen voorkomen. Maar ja, je oldtimer continu onder stroom zetten is dan ook weer geen oplossing. Wat interessant is, is ‘kathodische bescherming’ wat ontstaat door het aanbrengen van een dun laagje zink. Zink is namelijk nog ‘onedeler’ dan ijzer, zodat bij het roestproces daarvan eerder elektronen zullen ontsnappen. In plaats van ijzer lost dus het zink op. Het eindprodukt van zinkcorrosie is ‘zinkpatina’ en dit is keihard en vormt een afsluitende laag. Op deze wijze valt het roestproces dus ook stil doordat het zink corrodeert en niet het metaal dat we willen beschermen.

 

Bij het recyclen van verzinkt staal is het belangrijk dat er geen zink meer in het staal zit. Motorblokken kun je bijvoorbeeld niet gieten van staal waar zink in zit omdat dit bellen kan vormen wat de stevigheid van het blok in gevaar brengt. Zink verdampt gelukkig al ruim voor de verwerkingstemperatuur in de staalbereidingsoven en wordt in een apart dampproces opgevangen en er worden zinkoxides uit dit residu teruggewonnen. Die zinkoxides worden weer gebruikt in medicijnen, voedingssupplementen, huidverzorging, make-up, etc.

 

In vroegere tijden was veel technologie minder ver ontwikkeld en waren we ook nog minder milieubewust bezig. Zinkoxides uit het proces halen kostte geld door de extra apparatuur die nodig was. Ook was er geen vraag naar zinkoxides. Die werden gewoonweg uit het primaire zink uit het zinkerts gehaald. Tegenwoordig heeft men in de gaten dat we de aarde aan het uitputten zijn voor wat betreft grondstoffen. Om die reden is hergebruik erg noodzakelijk en zijn de recyclebedrijven en -processen evenals de afzetmarkten goed op dreef gekomen.

 

roest

 

Wat vaak wordt geprobeerd is om de roest te beheersen: een beetje wegschuren en overspuiten. Dit helpt echter niet want onder die nieuwe lak gaat de roest gewoon zijn gang en dit ga je op den duur zie door blazen in de lak die uiteindelijk openbarsten als rijpe kersen. Het gevolg hiervan is dat er nog makkelijker vocht bij kan komen wat het proces in een stroomversnelling brengt. Wanneer je echt van de roest wil afkomen zul je zeer rigoureus te werk moeten gaan. Dit kun je doen door het verroeste stuk te verwijderen of door zeer grondig te ontroesten door middel van stralen. Belangrijk is dat je na het stralen zo snel mogelijk een dekkende en volledig afsluitende laklaag aanbrengt want als het metaal blootgesteld wordt aan de buitenlucht zal het weer gaan roesten.

 

Roest door bacteriën

Zelfs met gloednieuwe goed geprepareerde metalen die je met meerdere lagen coating volledig afsluit van zuurstof kan toch roest optreden. Dit komt door bacteriën die zich in het metaal nestelen. Deze bacteriën scheiden minieme hoeveelheden vocht af die voldoende zijn om toch te zorgen voor roest die van binnenuit zijn weg naar buiten vreet.

 

Dit klinkt allemaal vrij hopeloos voor een winnend gevecht tegen roest. Is het van tevoren dan al een gelopen race en moeten we accepteren dat vroeg of laat elke oldtimer ten prooi valt aan roest?

 

Hoe te werk gaan tegen roest?

Wanneer je een auto zo goed mogelijk wilt beschermen tegen roest, is het belangrijk om te beginnen met een schone en droge auto. Dus beginnen met schoonmaken met de juiste middelen en alle afdekplaten en beschermkappen verwijderen. Hierbij ook zeker de holle ruimtes niet vergeten. Dit soort plekken bevatten vaak vuil waar al roest onder schuilgaat. Elke kiertje en hoekje dat je vergeet, vergroot de kans op roest dus pak dit zeer grondig aan en zorg dat je overal goed bij kunt met een hogedruk spuit. Laat de auto vervolgens goed drogen, dit duurt zo 48 uur en neem die tijd dus ook.

 

roest behandeling

 

Vervolgens zijn er bergen middelen van verschillende merken die je kunt gebruiken. Hier gaan wij niet in adviseren om de eenvoudige reden dat wij niet goed weten wat wel en niet werkt. Wat wel bekend is, is dat middelen op basis van vet (dus niet wax) het beste resultaat leveren. Er zijn veel middeltjes op de markt die de klus niet of onvoldoende klaren. Laat je hiervoor dus adviseren door de specialisten. Wanneer iemand een goede onafhankelijke test heeft, houden wij ons aanbevolen. Wat sowieso verstandig is, is om ervoor te zorgen dat je je oldtimer regelmatig controleert, zorgt dat deze in een droge en geventileerde omgeving staat en dat je invloeden die roest kunnen helpen uit de weg probeert te gaan (denk aan winterse omstandigheden).

 

Happy driving!

 

Met dank aan Hans Boender voor zijn bijdrage aan dit artikel.


Ook interessant

2 reacties op “Roest, wat is dat eigenlijk?”

  1. blank Hans Boender says:

    Interessant verslag over corrosie. Ik moet echter wijzen op een feitelijke onjuistheid. Er wordt gezegd dat het niet wenselijk is dat er steeds meer verzinkt staal wordt toegepast omdat bij het smelten van schroot dit zink in het “nieuwe” staal zou terugkomen. Dit is niet juist. Zink verdampt al ruim voor de verwerkingstemperatuur in de staalbereidingsoven en wordt in een apart dampproces opgevangen en er worden zinkoxides uit dit residu teruggewonnen. Die zinkoxides worden weer gebruikt in medicijnen, voedingssupplementen, huidverzorging, make-up, e.d. Er is daarom geen enkele reden om het gebruik te verminderen.

  2. blank Auke Schouwstra says:

    Ha Frank, je zit er dichtbij in dit artikel: beschermingsproducten op basis van vet (niet wax) werken het best. Komt omdat vet altijd soepel blijft en een kruipende werking houdt. Haarscheurtjes in de afdeklaag vloeien dicht, en daardoor valt het roestproces stil.

Reageren

Je e-mailadres wordt niet getoond
* Verplicht veld

*