Die keer dat Saab een auto met joystick bouwde….
Dit was toch best een bijzonder ‘projectje’ van Saab dat eind jaren tachtig werd gestart. Het was een gezamenlijk project van een aantal Zweede ingenieurs en techneuten van Lotus Engineering. Proefkonijn was de Saab 9000 en het was onderdeel een pan-Europees programma genaamd ‘Prometheus’. Dit programma trok financiering en expertise aan van overheden, geselecteerde Europese autofabrikanten en leveranciers om voertuigen veiliger, schoner en stiller te maken.
Uitgevoerd als een groot R & D-programma tussen 1987 en 1995, had het Prometheus-project betrekking op een aantal Europese producenten van auto- en OEM-voertuigcomponenten die nauw samenwerkten en de resultaten van hun bevindingen deelden, waaronder Daimler-Benz, Jaguar, PSA Groupe en BMW, en dus ook Saab.
Het pan-Europese Prometheus-programma was een gezamenlijke zoektocht naar verbeteringen aan auto’s die de veiligheid en het comfort moesten verhogen voor de weggebruikers. Hierbij zou gebruik worden gemaakt van moderne elektronica en telecommunicatie. Een aantal van deze nieuwe technologieën zijn inmiddels al doodgewoon in de huidige moderne auto’s. Technische innovaties omvatten destijds adaptieve cruise control, bestuurderstatusmonitoring, waarschuwingen voor rijstrookverandering en IR-camerasystemen om obstakels en potentiële gevaren bij weinig licht of slechte weersomstandigheden te identificeren. Zelfs volledig autonome auto’s maakten deel uit van de studiegroep (onder Daimler-Benz), ook toen al.
Een van Saab’s Prometheus-bijdragen had een duidelijke link met de luchtvaart-roots van het Zweedse merk, met een experimenteel joystickalternatief voor het conventionele stuurwiel. De bediening van de joystick kwam voort uit het onderzoek van Saab naar intelligente of ‘actieve’ stuursystemen – een van de projecten die het onder het gezamenlijke programma kreeg toegewezen. Het heeft ook meteen iets weg van een game op het moment dat je een joystick vasthebt en de vraag is of dat nu zo’n goed idee was. Overigens deed onder andere Mercedes ook een dergelijke oefening met een aangepaste E-klasse (W123) maar ook dit werd geen bedreiging voor het vertrouwde stuurwiel.
Het moet een rare gewaarwording zijn geweest voor elke tester om in een Saab te kruipen waar het stuurwiel ontbreekt en je in plaats daarvan met je rechterhand een joystick-achtige bediening tot je beschikking hebt. Op de plek van het stuur zat een flinke airbag die de bestuurder bij een aanrijding van knie tot hoofd zou moeten beschermen. De bediening voor de ruitenwissers, verlichting, richtingaanwijzers, enz. zaten in een cluster op het linkerportier waardoor deze eenvoudig met de linkerhand konden worden bediend.
Zoals we allemaal weten, heeft deze oefening niet tot een revolutie in de auto-industrie geleid want we hebben allemaal gewoon nog een stuur in onze auto’s, zelfs als deze elektrisch zijn of op waterstof rijden. De tijd, energie en het geld die in de haalbaarheid van deze technologie zijn geïnvesteerd, hebben dus niets opgeleverd, dit in tegenstelling tot sommige van de andere nieuwe ontwikkelingen die werden ontwikkeld onder het Prometheus-programma.