kleine kunstwerkjes op de motorkap

In de beginjaren van de auto hadden modellen hun radiatordoppen buiten de kap en bovenop het rooster en zat er op deze dop vaak een indicator die de temperatuur van de koelvloeistof in de gaten hield. De Boyce MotoMeter Vennootschap kreeg in 1912 een patent voor een koelvloeistofradiatorvuldop met daarop een thermometer die zichtbaar was voor de bestuurder. Erg handig want veel auto’s hadden in die tijd nog geen waterpomp die de vloeistof actief rond pompte. Later verdween deze indicator naar het dashboard en kregen de ornamenten meer een design- en marketingfunctie.

Foto: Frank Schippers

De vliegende ooievaar is de mascotte van Hispano-Suiza en werd ontworpen door Frederick Bazin. Oorspronkelijk was dit de mascotte van het squadron van de Franse luchtheld Georges Guynemer die in de Eerste Wereldoorlog met een SPAD vliegtuig met Hispano Suiza V8 motor vloog.

Foto: Frank Schippers

Vooral in de jaren twintig tot en met vijftig waren de ornamenten populair en veel merken boden meerdere van deze mascottes aan voor iedereen die iets bijzonders op zijn motorkap wilde hebben. De meeste bedrijven die dit soort kunstwerkjes maakten, bestaan inmiddels niet meer met als uitzondering Louis Lejeune Ltd in Engeland.

De voorstelling varieerde van (een deel van) een logo of embleem tot complete kunstwerkjes in de vorm van een bijvoorbeeld een dier of een mens. Sommige merken wisselden verschillende ornamenten af met elkaar en een vast ornament wilde ook nog wel eens veranderen door de jaren heen. Een goed voorbeeld hiervan is de Spirit of Extacy van Rolls-Royce waar overigens een mooi verhaal achter schuilgaat.

Ornamenten en wettelijke beperkingen

Beperkingen op het aanbrengen van versieringen op de voorkant van de voertuigen zijn door de jaren heen in veel landen ingevoerd en sinds 1978 moeten alle nieuwe voertuigen in de Europese Unie voldoen aan een Europese richtlijn op naar buiten uitstekende delen. Op moderne auto’s zie je ze nauwelijks nog en dat heeft dus onder andere te maken met de voetgangersveiligheid. Aangereden worden is al vervelend genoeg, maar vervolgens ook nog aan een ornament in de vorm van bijvoorbeeld een pijl, hazewind hond of vogel gespietst worden, maakt het wel extra pijnlijk.

Merken die nog altijd een ornament voeren, zijn onder andere Mercedes-Benz en Rolls-Royce maar de meeste automerken hebben tegenwoordig een badge in plaats van een uitstekend ornament. Het ornament van Rolls Royce’s zit nu gemonteerd op een verend mechanisme ontworpen om direct terug te trekken in de radiator behuizing bij een aanrijding. De ster van Mercedes-Benz klapt plat naar achteren op de motorkap.