Velorex
Velorex was de producent van een kleine gemotoriseerde driewieler. Het bedrijf was gevestigd in Solnice, in het vroegere Tsjecho-Slowakije. Het bedrijf produceerde de kleine driewieler tussen 1950 en 1970. Het bedrijf werd opgericht door de broers Frantisek en Mojmira Stránsky. In 1943 bouwden de boers hun eerste gemotoriseerde wagentje, aangedreven door een Manet 90cc motor.
Geschiedenis van Velorex
De broers Frantisek en Mojmira Stránsky bouwden in 1943 hun eerste autootje in elkaar; de met een Manet 9Occ motor aangedreven driewieler had fietswielen en een heel dunne overkapping. Door de oorlog in Europa waren mensen op zichzelf aangewezen en probeerde men op allerlei manier eigen vervoer te bouwen. De driewieler van de broers Stránsky werd populair en ze bleven hun creatie verbeteren. Er werd geëxperimenteerd met verschillende motoren en materialen voor een betere overkapping. Achteraf bleek gewoon linnen de beste oplossing.
Velorex na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog werkten bleven de broers trouw aan hun project en hun werk groeide uit naar een zekere vorm van serieproductie. Er kwamen een winkel en een werkplaats en de volgende versie van de driewieler had een Cz l5Occ motor. Ook werden een drietal karretjes met een 300 cc PAL motor gemaakt en een nog eens zes stuks met een JAWA 250 cc motor. Op de as prijkte de eigen merknaam “Oskar”. De bestuurder en de persoon ernaast, hadden een dak boven het hoofd, kinderen of anderen achterin-, zaten echter onbeschermd.
In juli 1950 deden de broers mee aan een wedstrijd van kleine auto’s in hun land Tsjecho-Slowakije. Frantisek reed in de Oskar Jawa 250 en Mojmira reed de Oskar DKW 350. Er deden negenentwintig zelfgemaakte voertuigen mee. De Oskar DKW 350 behaalde toen zelfs een topsnelheid van 85 km/h, hetgeen de broers deed besluiten om dat karretje in serie te gaan maken. Ze verhuisden naar Solnice en begonnen met zes werknemers de Oskar 54 met Jawa motor 250 cc te produceren. Twee jaar later werd de voorkant van de carrosserie veranderd van hoog naar laag.
In 1954 verongelukte Frantisek tijdens een proefrit. Een jaar later wordt besloten de wielen kleiner te maken 16 inch i.p.v. 19 inch, maakte veel verschil voor wat betreft de wegligging.
Om politieke redenen verliet Mojmira in 1954 zijn eigen bedrijf. Het bedrijf bleef bestaan en groeide door. Met behulp van een dynamostarter werd het na 1956 gemakkelijker voor invaliden om met de Oskar 54 om te gaan. Een nieuwe versie kwam op de markt en kreeg de naam Velorex Oskar 16 en later Velorex 16/250 mee. Invaliden kregen vanaf dat moment voorrang bij de bestelling van een Velorex; er ontstonden zelfs wachtlijsten. In 1963 kwam een driewieler met een Cz 175cc motor en een Jawa 350cc op de markt. Beiden met standaard een dynamostarter.
In 1971 werd de productie van driewielers gestopt, waarna in 1972 de vierwieler Velorex 435D in productie werd genomen. Een lang leven was dat product niet beschoren; na 1380 exemplaren hield het op. De allerlaatste gemaakte Velorex 435D had een carosserie van laminaat, leek een beetje op de Fiat 500 en was uitgerust met een 350cc Jawa motor.
Het einde voor Velorex
De opkomst van de Oost-Duitse Trabant drukte de Tsjechische Velorex uit de markt. Jammer, maar de wellicht honderden bewaard gebleven Velorex-karretjes worden door hun eigenaren nog steeds vertroeteld, gepoetst en getracht om zoveel mogelijk in oorspronkelijke staat te krijgen. Bijvoorbeeld door de enthousiastelingen van Velorex.org
Garages en specialisten
- Hier kan uw bedrijf staan
- Stalling Bollenstreek - Voorhoutspecialist
- Stoffeerderij C. van Straaten en Zn. - Woerdenspecialist
- Tony de Bruijn bekledingen - Roosendaalspecialist
Clubs, fora en verenigingen
- Koninklijke Nederlandse Automobiel Club
- Oldtimer en Classic Car Club Heel
- Veenendaalse Oldtimer Club
- Vlaamse Vehikel Klub